Oddechowy test wodorowo-metanowy na SIBO, nietolerancję laktozy, fruktozy, innych cukrów

W październiku tego roku stanęłam przed koniecznością wykonania kilku badań. Jednym z nich było badanie wodorowo-metanowe, a dokładnie: test oddechowy wodorowo-metanowy. Nie wchodząc w szczegóły, nieprzesadnie mi się to udało. W efekcie wyników nie poznałam, toteż nie podzielę się z wami niczym pozytywnym ani negatywnym. Nadal stoję w obliczu niewiadomej.

O co więc chodzi? Dlaczego opisuję jakiś tam test oddechowy? Otóż do stworzenia i opublikowania niniejszego artykułu skłonił mnie wielce problematyczny chaos, który napotkałam w internecie, googlując testy wodorowo-metanowe. Na jednej stronie informacje są niepełne, na drugiej zalecenia przeczą wskazaniom dostępnym na trzeciej. I bądź tu, człowieku, mądry! Zdecydowałam się zatem opisać testy wodorowo-metanowe od nowa – najlepiej, jak potrafię. Jeśli pomogę chociaż jednej osobie, świetnie.

Oddechowy test wodorowo-metanowy na SIBO, nietolerancję laktozy, fruktozy, innych cukrów

Czym jest test wodorowo-metanowy (test oddechowy)?

Zacznijmy od podstaw, czyli odpowiedzi na pytanie: co to jest test wodorowo-metanowy? Są to testy oddechowe na tolerancję laktozy i fruktozy oraz innego rodzaju cukrów, a także w kierunku diagnostyki zespołu SIBO, czyli przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego. Sprawdzają zawartość wodoru i metanu w wydychanym powietrzu, która u osoby zdrowej jest minimalna, u chorej zaś – znaczna.

Testy oddechowe – niezależnie od rodzaju – łączy sposób wykonania, który znajdziecie w dalszej części artykułu. Najlepszym, dającym najwięcej informacji wariantem jest test wodorowo-metanowy, ponieważ w jego trakcie bada się stężenie zarówno wodoru, jak i metanu w wydychanym powietrzu.

Testy oddechowe: test wodorowy

Popularniejsze i atrakcyjniejsze cenowo względem wodorowo-metanowych są prostsze wodorowe testy oddechowe. Jak wskazuje nazwa, polegają na pomiarze samego wodoru w wydychanym powietrzu. Test wodorowy ma za zadanie sprawdzić, czy wodór wytwarzany podczas fermentacji przez bakterie obecne w jelitach – cienkim i grubym – osiąga prawidłowe wyniki. U zdrowego człowieka jego zawartość w wydychanym powietrzu jest marginalna, za to u chorego część węglowodanów nie może zostać strawiona, przez co ulega nadmiernej fermentacji i pojawiają się dolegliwości (wzdęcia, biegunki, zaparcia itp.).

W niektórych przypadkach testy wodorowe dają fałszywie ujemny wynik, niesłusznie uspakajając pacjenta, że wszystko z nim w porządku. Dzieje się tak, ponieważ czasem – np. w SIBO – mikroorganizmy odpowiedzialne za rozrost produkują nie wodór, lecz metan. Właśnie dlatego lepszy i dokładniejszy jest oddechowy test wodorowo-metanowy. Z kolei sam test oddechowy metanowy nie istnieje.

Dla kogo jest badanie wodorowo-metanowe lub wodorowe?

Test oddechowy wodorowy bądź wodorowo-metanowy to test na nietolerancje pokarmowe oraz w kierunku SIBO. O konieczności jego wykonania zazwyczaj informuje pacjenta lekarz. Nie jest to jednak konieczne. Na pełne testy wodorowo-metanowe lub skromniejsze wodorowe można umówić się samodzielnie w klinice oferującej tego rodzaju badanie.

Wskazaniami do przeprowadzenia testu oddechowego są przede wszystkim częste bóle brzucha, problemy z wypróżnianiem (biegunki lub zaparcia), uczucie niewypróżnienia się do końca, wzdęcia o niewiadomej przyczynie, częste gazy, zgaga, nudności, refluks. Na test oddechowy warto też wybrać się w przypadku podejrzenia zespołu jelita drażliwego albo zauważenia związku pomiędzy układem trawiennym a długotrwałymi objawami całego organizmu: utratą masy ciała, zmęczeniem, bólami głowy.

Bez paniki – krótkotrwałe, przejściowe problemy gastryczne nie świadczą o chorobie! Nie są wskazaniem do wykonania testów oddechowych.

Warto zrobić test oddechowy wodorowo-metanowy, jeśli podejrzewa się pierwotną lub wtórną nietolerancję laktozy, fruktozy, sorbitolu lub ksylitolu, marskość wątroby, chorobę uchyłkową jelita, zapalną chorobę jelit (Leśniowskiego-Crohna), niedoczynność tarczycy, amyloidozę, zaburzenia immunologiczne (np. AIDS). Niektóre choroby wymagają dodatkowo innych testów.

Oddechowy test nietolerancji pokarmowej – cena

Zależnie od tego, czy pacjent zdecyduje się na testy wodorowo-metanowe, czy też testy wodorowe, cena będzie inna. I to bardzo! Warto zrobić rozeznanie nie tylko w swoim mieście, ale także w pobliżu. W 2021 roku we Wrocławiu cena testu wodorowo-metanowego wynosi 320 zł, a cena testu wodorowego to 150 zł. W innych miastach koszty są podobne, zawsze jest to 300-400 zł dla testu wodorowo-metanowego i 120-200 zł dla testu oddechowego z samym wodorem.

Uwaga! Test oddechowy na SIBO, test na nietolerancję laktozy, test na nietolerancję fruktozy oraz inne rodzaje testów oddechowych na nietolerancje pokarmowe trzeba – niestety – wykonać osobno. Oznacza to, że jeśli mamy podejrzenie SIBO i kilku nietolerancji, każde badanie wymaga odrębnej opłaty. Ponadto między dwoma badaniami musi zostać zachowany odstęp wynoszący minimum 7 dni.

Oddechowy test wodorowo-metanowy na SIBO, nietolerancję laktozy, fruktozy, innych cukrów

Na czym polega test na nietolerancję pokarmową (test oddechowy)?

Każdy test oddechowy wygląda tak samo, niezależnie od tego, czy bada stężenie samego wodoru, czy także metanu. A zatem na czym polega test wodorowy lub wodorowo-metanowy?

Badanie jest bezbolesne i nieinwazyjne, ale wymaga sporych przygotowań przed i poważnych wyrzeczeń (o przygotowaniach do testu wodorowo-metanowego lub wodorowego napisałam w dalszej części artykułu). Przychodzi się na nie rano, koniecznie na czczo, po 12-14 godzinach od ostatniego posiłku. Najpierw następuje wydech testowy, sprawdzający wyjściową zawartość wodoru i metanu w wydychanym powietrzu. Jeśli wartości mieszczą się w normie, następuje podanie roztworu pitnego z substancją aktywną – inną dla każdego rodzaju testu oddechowego. W przypadku diagnozowania SIBO jest to laktuloza lub glukoza, w przypadku nietolerancji pokarmowych laktoza, fruktoza, ksylitol bądź sorbitol.

Badanie wodorowo-metanowe lub wodorowe trwa równe trzy godziny. Pomiary robione są co 15-20 minut. Każdy polega na tym samym: chwilowym wstrzymywaniu powietrza w płucach i wdmuchiwaniu do rurki podłączonej do aparatury mierzącej zawartość wodoru i opcjonalnie metanu. W przerwach między pomiarami pacjenci – wszyscy, którzy mają danego dnia testy oddechowe – siedzą wspólnie w poczekalni i czytają książki, przeglądają wiadomości na telefonach lub robią cokolwiek innego, byle statycznego. Nie mogą podejmować aktywności fizycznej, palić, żuć gumy, jeść, pić.

Ponieważ osoba przeprowadzająca test oddechowy nie jest lekarzem, po zakończeniu badań wyniki przesyłane są do specjalistów gastroenterologii i to oni opisują schemat rozkładu wodoru i metanu. Wyniki w zrozumiałej dla pacjenta formie zostają wysłane na jego adres e-mail w przeciągu tygodnia.

Czy możliwy jest test wodorowo-metanowy NFZ?

Oddechowy test na nietolerancję pokarmową NFZ byłby nieocenioną pomocą dla wielu osób, zwłaszcza tych, które chcą wykonać pełniejsze badanie wodorowo-metanowe oraz potrzebują zweryfikować zarówno nietolerancje cukrów, jak i SIBO. Przeprowadzenie kompletnych badań to koszt ponad 1000 zł.

Niestety test wodorowo-metanowy NFZ nie istnieje. Narodowy Fundusz Zdrowia nie pokrywa kosztu badań nawet w części. Na badania można zapisać się wyłącznie prywatnie. Osobom nieposiadającym odpowiednich środków pozostaje przeprowadzenie testów na żywym organizmie, np. przejście na dietę eliminacyjną – ukazaną pod koniec artykułu – i obserwowanie kondycji układu trawiennego, po czym spożycie dużej ilości potencjalnie szkodzącej substancji (glukozy, fruktozy, laktozy itd.).

Test wodorowo-metanowy w domu

Osoby chcące obniżyć koszt badań – a także niemające w mieście odpowiedniej kliniki – mogą zdecydować się na test wodorowo-metanowy w domu. Zestaw testowy da się zamówić chociażby przez internet. Do wykonania go trzeba się odpowiednio przygotować, toteż wyrzeczenia nikogo nie ominą.

Czy jednak oddechowy test wodorowo-metanowy w domu jest równie wiarygodny, co badanie wodorowo-metanowe przeprowadzone w klinice? Według mnie to więcej niż wątpliwe. Profesjonalne urządzenie do badań, weryfikujące zawartość metanu, wodoru i dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu, kosztuje ok. 100 000 zł (!). Sami oceńcie, czy warto zaufać jakości testu oddechowego domowego.

Istnieją również usługi wysyłkowe, w których wydmuchane rano powietrze wysyła się do kliniki. Tego rodzaju oddechowy test wodorowo-metanowy w domu także mnie nie przekonuje. Nie wydałabym 300 zł w obliczu ryzyka nieszczelności czy innej nieprawidłowości próbki.

Oddechowy test wodorowo-metanowy na SIBO, nietolerancję laktozy, fruktozy, innych cukrów

Test oddechowy na SIBO

Test oddechowy w kierunku SIBO może zostać wykonany przy użyciu jednej z dwóch substancji. Pierwsza to laktuloza, druga – glukoza. Ponadto macie do wyboru tańsze wodorowe testy oddechowe w kierunku SIBO oraz rzetelniejsze, dające lepszy ogląd sytuacji testy wodorowo-metanowe w kierunku SIBO.

Podsumowując, oto możliwe testy oddechowe SIBO:

  • wodorowy test oddechowy z laktulozą,
  • test wodorowo-metanowy z laktulozą,
  • wodorowy test oddechowy z glukozą,
  • wodorowo-metanowy test oddechowy z glukozą.

Test na nietolerancję laktozy – test oddechowy

Wykonując test oddechowy w kierunku nietolerancji laktozy, otrzymacie do wypicia roztwór z laktozą. Możecie zdecydować, czy wolicie tańszy wodorowy test na nietolerancję laktozy, czy też droższy wodorowo-metanowy test oddechowy na nietolerancję laktozy.

Podsumowując, do dyspozycji macie oddechowy test nietolerancji laktozy:

  • wodorowy test oddechowy z laktozą,
  • wodorowo-metanowy test oddechowy z laktozą.

Test na nietolerancję fruktozy – test oddechowy

Podobnie jak w powyższym przypadku, oddechowy test na nietolerancję fruktozy da się wykonać z tylko jednym rodzajem substancji aktywnej. Tym razem jest to fruktoza. Ponownie jednak do dyspozycji otrzymujecie prostszy wodorowy test nietolerancji pokarmowej fruktozy lub rozszerzony wodorowo-metanowy test na nietolerancję fruktozy.

Podsumowując, przeprowadzicie następujący test na nietolerancję fruktozy:

  • wodorowy test na nietolerancję z fruktozą,
  • wodorowo-metanowy test na nietolerancję z fruktozą.

Test nietolerancji pokarmowej innych cukrów – test wodorowo-metanowy lub wodorowy

Najpopularniejsze testy nietolerancji pokarmowej cukrów to test na nietolerancję laktozy i test na nietolerancję fruktozy. Warto jednak wiedzieć, że test oddechowy sprawdza się również w diagnozie nietolerancji innego rodzaju cukrów. W klinikach można się zapisać także na:

  • oddechowy test na nietolerancje pokarmowe z ksylitolem,
  • oddechowy test na nietolerancje pokarmowe z sorbitolem.

Oddechowy test wodorowo-metanowy na SIBO, nietolerancję laktozy, fruktozy, innych cukrów

Wodorowe testy oddechowe – przygotowanie

Jedną z najważniejszych kwestii dotyczących przygotowań jest zastosowanie diety poprzedzającej oddechowe testy nietolerancji pokarmowej lub SIBO. O tym zagadnieniu przeczytacie w kolejnym punkcie. Tymczasem zapoznajcie się z informacjami, czego jeszcze wymaga oddechowy test na nietolerancję pokarmową bądź SIBO. Te wymagania są równie istotne, aby wyniki wyszły wiarygodne!

4 tygodnie przed testem oddechowym na SIBO/nietolerancje

  • nie wolno przyjmować antybiotyków,
  • nie wolno poddawać się zabiegom: kolonoskopii, fluoroskopii, enteroklizie, hydrokolonoterapii, wlewom barytowym.

1 tydzień przed testem oddechowym na SIBO/nietolerancje

  • nie wolno brać środków zagęszczających/rozluźniających stolec,
  • nie wolno stosować lewatywy,
  • nie wolno brać witamin ani suplementów z fruktozą bądź laktozą,
  • nie wolno zażywać ziół bakteriobójczych,
  • nie wolno suplementować błonnika,
  • nie wolno podejmować wysiłku fizycznego (np. ćwiczyć),
  • należy unikać prebiotyków i probiotyków,
  • należy unikać inhibitorów pompy protonowej (IPP) i antagonistów receptora H2.

1-3 dni przed testem oddechowym na SIBO/nietolerancje

  • należy zacząć stosować dietę zaprezentowaną w kolejnym punkcie artykułu.

12-14 godzin przed testem oddechowym na SIBO/nietolerancje

  • nie wolno przyjmować żadnych lekarstw (jeśli są konieczne, skonsultować z lekarzem),
  • nie wolno przyjmować żadnych pokarmów,
  • można pić tylko wodę niegazowaną,
  • można zjeść tylko niewielką, lekką kolację na 12-14 godzin przed testem oddechowym, oczywiście korzystając z produktów dozwolonych.

W dniu testu oddechowego na SIBO/nietolerancje

  • nie wolno przyjmować żadnych lekarstw (jeśli są konieczne, skonsultować z lekarzem),
  • nie wolno przyjmować żadnych pokarmów,
  • nie wolno palić przed ani w trakcie testu oddechowego,
  • nie wolno żuć gumy ani ssać cukierków,
  • nie wolno ćwiczyć fizycznie,
  • nie wolno użyć kleju do protez zębowych,
  • nie wolno płukać zębów płynem,
  • należy napić się wody niegazowanej po wstaniu,
  • należy wstać 2 godziny przed testem wodorowym/testem wodorowo-metanowym,
  • należy umyć zęby na 2 godziny przed testem oddechowym,
  • należy dobrze wypłukać jamę ustną,
  • należy przygotować listę przyjmowanych leków.

Uwaga! Jeżeli nie zachowacie zaprezentowanych wyżej odstępów czasowych od czynników mogących wpłynąć na wyniki, powinniście przełożyć oddechowy test na nietolerancje cukrów czy SIBO na inny termin. Po pierwsze możecie zostać źle zdiagnozowani, przez co lekarz wdroży nieodpowiednie leczenie. Po drugie lepiej wydać (niemałe) pieniądze skutecznie.

Oddechowy test wodorowo-metanowy na SIBO, nietolerancję laktozy, fruktozy, innych cukrów

Badanie wodorowo-metanowe a dieta przed testem

Oddechowe testy na nietolerancje pokarmowe cukrów i w kierunku SIBO przed wykonaniem badania wymagają przejścia na specjalną dietę. Jeżeli problemem pacjenta są zaparcia i problemy z wypróżnieniem (np. opóźniony pasaż treści przez jelita), powinien stosować dietę przez 3 dni poprzedzające badanie wodorowo-metanowe lub wodorowe. Natomiast w przypadku osób cierpiących na biegunki i mających szybką przemianę materii wystarczy stosowanie diety przez 1 dobę poprzedzającą test.* Chodzi o to, żeby „przegłodzić” bakterie żywiące się głównie węglowodanami.

W zależności od kliniki testy na nietolerancję cukrów wymagają unikania bądź absolutnego wykluczenia wybranych produktów. Ponadto na różnych stronach wymienione są różne produkty, nierzadko się wykluczające. Dla bezpieczeństwa zebrałam je wszystkie w trzy grupy: 1) na pewno dozwolone, 2) na pewno niedozwolone oraz 3) dyskusyjne. O te trzecie zapytajcie lekarza lub pracownika kliniki, w której ma zostać przeprowadzony test oddechowy w kierunku SIBO bądź nietolerancji cukrów.

* Jeżeli nie wiecie w której grupie jesteście, stosujcie dietę przez pełne 3 dni.

Produkty dozwolone przed testem oddechowym wodorowym/wodorowo-metanowym:

  • woda niegazowana,
  • pieczony lub grillowany kurczak, indyk,
  • pieczona lub grillowana ryba,
  • ryż biały (np. jaśminowy, basmati) gotowany na parze,
  • jajka.

Produkty zakazane przed testem oddechowym wodorowym/wodorowo-metanowym:

  • produkty zbożowe i zawierające ziarna zbóż,
  • produkty mleczne (mleko, jogurt, ser itp.),
  • owoce i produkty owocowe (soki, dżemy, musy itp.),
  • warzywa i produkty warzywne (soki, zupy itp.),
  • orzechy, nasiona, rośliny strączkowe,
  • produkty z syropem kukurydzianym o wysokiej zawartości fruktozy,
  • dodatki typu keczup, musztarda, majonez, miód,
  • napoje: gazowane, smakowe, słodzone,
  • wszelkie pokarmy wzdymające lub fermentujące,
  • wszelkie produkty bogate w błonnik pokarmowy,
  • wszelkie produkty z węglowodanami złożonymi, laktozą, fruktozą.

Produkty dyskusyjne – należy skonsultować je z lekarzem/osobą przeprowadzającą test oddechowy:

  • kaczka, perliczka, cielęcina, wołowina, wieprzowina – dowolnie ugotowane,
  • owoce morza,
  • pieprz i sól,
  • czysty, krótko gotowany wywar z drobiu lub wołowiny (bez warzyw),
  • nabiał bez laktozy,
  • twardy dojrzewający ser,
  • wafle ryżowe z ryżu białego (uwaga, trudno takie znaleźć!),
  • słaba kawa i słaba herbata,
  • tofu,
  • komosa ryżowa (quinoa),
  • tłuszcze: olej kokosowy, oleje roślinne, oliwa z oliwek, masło, smalec – do 1 łyżki stołowej dziennie.

Oddechowy test wodorowo-metanowy na SIBO, nietolerancję laktozy, fruktozy, innych cukrów

Oddechowy test na nietolerancje pokarmowe/SIBO – przeciwwskazania

Na koniec garść przeciwwskazań do wykonania testów wodorowych SIBO lub na nietolerancję laktozy, fruktozy itd. Oczywiście są to także przeciwwskazania do zrobienia rozszerzonego testu wodorowo-metanowego w kierunku SIBO/nietolerancji.

Nie możecie zapisać się na test oddechowy na SIBO/nietolerancje, jeśli:

  • macie hipoglikemię poposiłkową,
  • macie dziedziczną nietolerancję fruktozy,
  • w ciągu 2 tygodni przeszliście wirusową biegunkę,
  • nie spełniacie kryteriów zaprezentowanych wyżej, zwłaszcza w ciągu ostatnich czterech tygodni przyjmowaliście antybiotyki.

***

Doceniasz moją pracę? „Postaw mi kawę” i pomóż rozwijać blog – dla Ciebie i innych osób. Dziękuję :)

***

Życzę wam, żeby test oddechowy w kierunku SIBO bądź nietolerancji przebiegł szybko i sprawnie, a przyczyna dolegliwości została poprawnie zdiagnozowana!

12 myśli na temat “Oddechowy test wodorowo-metanowy na SIBO, nietolerancję laktozy, fruktozy, innych cukrów

  1. Zawarłaś niesamowicie dużo ważnych i przydatnych informacji w tym wpisie. I choć nie mam zamiaru przechodzić takich testów, to i tak przeczytałam go w całości – fajnie wiedzieć więcej.
    Dzięki. :))

  2. Bardzo doceniam Twoją pracę. Domyślam się, że nad całością spędziłaś długie godziny. Jakiś czas temu zainteresowalam się tymi testami (czy raczej usłyszałam o nich). Świetnie, że uscislilas na czym opiera się sama diagnoza, brzmi znacznie rzetelnie niż testy na nietolerancje IgG.
    I Twoje życzenie się spełniło. Mnie pomoglas zainteresować się tematem I wskazałas prosta ścieżkę w poszukiwaniu rozwiązania moich kłopotów.

    1. Uważasz, że warto? Według mnie na tle wiedzy przekazywanej w zgłębianych przez nas podcastach to strata pieniędzy.

  3. Mam 9 skierowań na badania w kierunku moich problemów żołądkowych, cały czas wisi to nade mną jak wizja topora majtającego nad głową więc dziękuję za post, jest mega szczegółowy i dobrze przygotowany, ale moja psychika wymięka.

Dodaj komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.